«Գաղափարական դաշտ Հայաստանում գոյություն չունի, կա իրավիճակային դաշտ»

«Իրատես de facto»-ի հյուրն է քաղաքական վերլուծաբան ՎԻԳԵՆ ՀԱԿՈԲՅԱՆԸ:

-Ձեր գնահատականով՝ ի՞նչ է կատարվում քաղաքական դաշտում:
-Իսկ ի՞նչը նկատի ունեք:
-Նկատի ունեմ համաժողովրդական շարժման բուռն ալիքը, որ երկու հանրահավաքից հետո հանգեց իշխանության հետ երկխոսության:
-Եթե հիշում եք, այս աշնան առաջին հանրահավաքում Լևոն Տեր-Պետրոսյանը նկատել տվեց, որ իշխանությանը ուլտիմատում կամ առաջարկ չի արվելու, ասելիք ունեն, թող իրենք ասեն: Այն ժամանակ էլ արձանագրվեց, որ սակարկությունների նոտաներ են հնչում, առավել ևս բոլորն են հիշում, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի նախորդ համաժողովրդական շարժման հիմնական ուղղությունը երկխոսություն սկսելու փորձն էր իշխանության հետ: Երկխոսությունը սկսվեց ու ավարտվեց համաժողովրդական շարժման փաստացի տապալմամբ: Մարտավարական առումով, գոնե ՀԱԿ-ի դեպքում, դա նորություն չէր, ՀԱԿ-ն ապացուցել է, որ սկզբունքորեն երբեք դեմ չէ իշխանության հետ երկխոսությամբ նպատակներին հասնելու, առավել ևս, երբ ուժերի դասավորության մեջ ռեալ առավելություն չունի: Նոր ձևաչափի նպատակը, կարծում եմ, երբևէ չի եղել հեղափոխական ճանապարհը, այլ՝ ինչ-որ ճնշումով, ուժի ցուցադրությամբ իշխանության հետ երկխոսության գնալ և զիջումների հասնելը: Այս պարագայում իշխանության երկու հիմնական էլիտար խմբերի միջև իշխանության վերաբաշխման հարց է դրվում: Բավականին արագ շարժումը վերադարձավ իր մեկնակետին. խնդիրն էր՝ եկեք, մեզ հետ խոսեք, հիմա իշխանությունը խոսում է: Իհարկե, կային նաև լուրջ ազդակներ դրսից: Մի քանի օր առաջ, գրեթե միաժամանակ ոչպաշտոնական այցերով Մոսկվայում էր սկզբից ԲՀԿ նախագահը, հետո՝ ՀՀ նախագահը, հենց մոսկովյան հանդիպումներից հետո հրապարակվեց ԲՀԿ խորհրդի հայտարարությունը, որ իրենք առայժմ հրաժարվում են հանրահավաքային մարտավարությունից ու անցնում են շտաբների ձևավորման, որը լավ մտածված պատրվակ է: Սերժ Սարգսյանն էլ նորից օրակարգային դարձրեց 12 կետերը: Ակնհայտ է, որ ԲՀԿ-ն և ՀՀԿ-ն եկել են փոխհամաձայնության, ամենայն հավանականությամբ, անտեսելով Լևոն Տեր-Պետրոսյանին:
-Մարտին վարչապետ փոխվեց, և ոչիշխանական ուժերը դա ներկայացրին իրենց հաղթանակ, եթե դա ճիշտ էր, ճիշտ է, որ իրենք իշխանության բերեցին Հովիկ Աբրահամյանին, հիմա նորի՞ց վարչապետի պաշտոնանկություն են ուզում: Ո՞րն է իշխանության հետ երկխոսության օրակարգը՝ պաշտո՞ն, փո՞ղ, հերթական խորհրդարանական, հետո նախագահական ընտրություններում մեծամասնություն ու սեփական թեկնածուի հաղթելու պայմանավորվածությո՞ւն:
-Վարչապետի փոփոխությունը ոչիշխանությունն իրեն վերագրեց, դա հասկանալի վարքագիծ է: Ցանկացած երկրում փորձված ընդդիմությունը, մեր ոչիշխանական ձևաչափում դա, իհարկե, Լևոն Տեր-Պետրոսյանն է իր ՀԱԿ-ով, ամեն ինչ ջանում է իր օգտին շրջել ու «փոքրիկ հաղթանակներ» գրանցել, քաղաքական գործընթացում թեկուզ աննշան փոխզիջումը ներկայացնել իր անզիջում պայքարի արդյունք: Դա բնական է: Ես հեռու եմ այն մտքից, որ Հայաստանում վարչապետ փոխվեց հանրահավաքի սպառնալիքի տակ: Հարցը վաղուց էր հասունացել և պայմանավորված չէր ոչիշխանությունից ահուսարսափով: Նույն մարտավարության շրջանակներում, երբ Սերժ Սարգսյանը կարճ ժամանակով հետաձգեց սահմանադրական բարեփոխումների հարցը, ոչիշխանությունը, բնականաբար, վերստին իրեն վերագրեց դա: Հիմա, երբ Սերժ Սարգսյանը 12 կետերի ռեինկարնացիա արեց, դա էլ են իրենց վերագրելու, որ նախագահը հանրահավաքներից վախենալով՝ կանխում է համաժողովրդական շարժման ուժգնացումը: Համաժողովրդական անվանված շարժման նոր ալիքի ծնունդը ընդդիմադիր դաշտում ամրապնդվելու ցանկությունն է: Սահմանադրության փոփոխության հեռանկարն անհանգստացրեց ոչիշխանական բլոկին, նրանք վտանգ տեսան, որ Սերժ Սարգսյանը փորձում է վերարտադրել ոչ միայն իր քաղաքական ուժի, այլև իր անձնական իշխանությունը, իսկ իրենց հեռանկարները դառնում են մշուշոտ: Ցանկացած երկրում հեռացող իշխանության օրոք նախընտրական պայքարն ավելի շուտ է սկսվում: Այս փուլում պետք է աստիճանաբար ուրվագծվեն թեկնածուները, որ ապագայում հիմնական թեկնածուներ դիտարկվեն ոչ միայն երկրի ներսում, այլև դրսում: Սահմանադրության փոփոխության մտադրությունը կատալիզատորի դեր խաղաց և ստիպեց, որ Հայաստանի համար սովորականից շուտ սկսվի նախընտրական պայքարը: Հետխորհրդային տարածքում իշխանափոխությունը սովորաբար իշխանական էլիտայի ներսում է կատարվում, Հայաստանում հիմա փորձ է արվում՝ նախ կանխել Սերժ Սարգսյանի իշխանության վերարտադրման տարբերակը, երկրորդ՝ ցույց տալ սեփական հավակնությունները: Որո՞նք են այդ հավակնությունները՝ խորհրդարանո՞ւմ ավելի շատ մանդատներ ունենալը, թե՞ նախագական ամբիցիաները, վաղ է գնահատել: Սերժ Սարգսյան-ԲՀԿ վերջին շփումները ցույց տվեցին, որ իշխանությունն ավելի մեծ ազդեցության լծակներ ունի ԲՀԿ-ի վրա՝ թե քաղաքական, թե տնտեսական, թե անձնական, քան ավանդաբար ընդդիմություն համարվող ՀԱԿ-ը:
-Գործնականում ՀԱԿ-ը ռեաբիլիտացրեց ԲՀԿ-ին, մաքրեց Մարտի 1-ի առնչություններից, հարթակ բերեց իբրև ընդդիմություն ու ոչ թե ինքը օգտագործեց ԲՀԿ-ին կամ պոկեց իշխանությունից, այլ ԲՀԿ-ն օգտագործեց ՀԱԿ-ի քաղաքական կապիտալը՝ նրան թողնելով 00 մեկնակետում: Բացառո՞ւմ եք, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը այս իրավիճակում կարող է Գագիկ Ծառուկյանին իշխանությանը թողնել և համագործակցություն սկսել Ռոբերտ Քոչարյանի հետ: Երկրորդ նախագահն արդեն Գագիկ Ծառուկյանի մեջ կարող է իր նախագահական հավակնությունների մրցակից տեսնել:
-Քաղաքականության մեջ ոչինչ բացառել չի կարելի: Առավել ևս Լևոն Տեր-Պետրոսյանի դեպքում: Նրա գերպրագմատիկ քաղաքական վարքագիծը բոլորին հայտնի է: Լևոն Տեր-Պետրոսյան-Ռոբերտ Քոչարյան համագործակցությունը ոչ միայն հնարավոր է, այլև կարծում եմ՝ կար 2008-ից, երբ առաջին նախագահն առաջադրվեց նախագահի թեկնածու: Սերժ Սարգսյանին որպես թույլ նախագահ տեսնելն ամենևին խորթ չէ Ռոբերտ Քոչարյանին: Թերևս ԲՀԿ-ն ու Գագիկ Ծառուկյանը որոշ չափով սկսում են դուրս գալ Ռոբերտ Քոչարյանի ուղեծրից: Լինելով ոչ պակաս պրագմատիկ՝ Ռոբերտ Քոչարյանը լավ հասկանում է, որ ժամանակից առաջ ընկնել պետք չէ, մանավանդ եթե արտաքին աշխարհի հետ ունես չլուծված հարցեր:
-Նկատի ունեք Ռուսաստա՞նը:
-Ռուսական էլիտայի գոնե մի թևը, համարվում է, որ աջակցում է Ռոբերտ Քոչարյանին, բայց հիմա կարծես թե լուրջ պրոբլեմներ կան Ռուսաստանում՝ հաշվի առնելով ԱՖԿ սիստեմայի շուրջ ստեղծված իրավիճակը: Ակնհայտ էր, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը փորձում էր օգտագործել Գագիկ Ծառուկյանին, բայց ոչ պակաս Գագիկ Ծառուկյանն էր փորձում օգտագործել Լևոն Տեր-Պետրոսյանին՝ ունենալով մեծ խնդիր: Ի վերջո ԲՀԿ-ն մինչև Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հետ համագործակցելը, զուտ քաղաքական ուժ չէր դիտարկվում՝ ավելի շատ ընկալվելով որպես բիզնես-նախագիծ:
-Գագիկ Ծառուկյանը բիզնեսմե՞ն է, թե՞ քաղաքական գործիչ, ի վերջո:
-Գագիկ Ծառուկյանը նախ և առաջ օլիգարխ է, որ ջանում է իր կարգավիճակը ամրապնդել նաև քաղաքական ռեսուրսներով: Բայց Գագիկ Ծառուկյանը, ի տարբերություն Լևոն Տեր-Պետրոսյանի, իրեն տեսնում է որպես Պյոտր Պորոշենկո, ոչ թե Բիձինա Իվանիշվիլի: Իվանիշվիլին իրեն համարում էր հակաիշխանական գործընթացների և՛ շարժիչ ուժ, և՛ իրականացնող, Գագիկ Ծառուկյանը, կարծում եմ, իրեն համարում է քաղաքական գործընթացի ֆինանսավորող, որի արդյունքում կարող է դառնալ նախագահ:
-Իսկ Ռոբերտ Քոչարյա՞նը, որ ԲՀԿ-ի հիմնադիր հայրն էր, կամ՝ համահայրը:
-Առայժմ հակասությունը ակնհայտ չի երևում, Գագիկ Ծառուկյանն ընդամենը չի բացառել, որ կարող է լինել նախագահ: Որպես ավելի փորձառու գործիչ՝ Ռոբերտ Քոչարյանը միայն ստեպ-ստեպ իր մասին հիշեցնում է՝ առանց պնդելու իր հավակնությունները: Մինչև նա վստահ չլինի, որ լուրջ շանսեր ունի, մինչև դրսից ուղղակի մեսիջ չստանա, չի մտնի խաղի մեջ: Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հիմնական պրոբլեմը հիմա Գագիկ Ծառուկյանի՝ իրեն Պյոտր Պորոշենկո տեսնելն է և այդ նպատակին հասնելու համար այլ քաղաքական ուժերին օգտագործելը: Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հետ համագործակցությունը ԲՀԿ-ին բերում է իրեն պակասող քաղաքական միավորի իմիջը, իսկ դա ֆինանսականից պակաս կարևոր չէ:
-Հրապարակում նույնիսկ սեփական կամքով հավաքվող ժողովրդի համար ակնհայտ է դառնում, որ և՛ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, որ իշխանափոխության կոչ է անում, և՛ Գագիկ Ծառուկյանը, որ չի հայտարարում ԲՀԿ-ի ընդդիմություն լինելը, ներհամակարգային խաղեր են խաղում, համակարգի ներսում փոխատեղումների խնդիր է լուծվում: Միջին վիճակագրական հայի համար ի՞նչ տարբերություն՝ ո՞վ է նախագահը, ո՞վ է վարչապետը, եթե երկիրը շարունակելու է նույն ընթացքը, ու իր կյանքում ոչինչ չի փոխվելու դեպի լավը:
-Ոչ մի տարբերություն: Միջին վիճակագրական հայը գոնե Երևանում, որտեղ սոցիալական վիճակը մարզերից անհամեմատ լավ է, ամեն ինչ լավ տեսնում է: Թաքնված կամ քնած վիճակում բողոքական շատ ավելի մեծ զանգված կա, բայց այս շարժումը անգամ մեծ ցանկության դեպքում գոնե առայժմ չենք կարող համաժողովրդական որակել:
-Ֆիկտիվ համաժողովրդական շարժումներ ստեղծելը և արագ քողազերծելը չի՞ նշանակում, որ Հայաստանում ընդդիմադիր քաղաքական ուժ չի գտնվում, կա ընդդիմադիր ժողովուրդ:
-Կա ընդդիմադիր ժողովուրդ, որ կարող է 4-5 տարի ձայն չհանել, բայց ընտրությունների ժամանակ բավականին թույլ ընդդիմադիր գործիչը բարև տալով կստանա 40 % ձայն՝ պաշտոնական տվյալներով: Արամ Կարապետյանը այսօրվա Հայաստանի քաղաքական համակարգը դիպուկ էր բնութագրել՝ օլիգարխ նախագահ, օլիգարխ վարչապետ, օլիգարխ ընդդիմություն: Ամեն ինչ ակնհայտ է: Հայտարարությունների ու հարցազրույցների փոխադարձ մեսիջները խաղը բացեցին:
-Երբ եռյակում մամուլի միջոցով են հարաբերվում, չի՞ նշանակում, որ ձևաչափն արդեն չկա:
-Առնվազն նշանակում է լուրջ մարտավարական տարաձայնությունների ու փոխադարձ անվստահության բացահայտում: ՀԱԿ-ի հայտարարությունն ակնարկ էր, որ իշխանության հետ պայմանավորվածության մեջ են կասկածում ԲՀԿ-ին: Կարծում եմ՝ մինչև հայտարարությունները երկու կուսակցությունների միջև քննարկում եղել է ¥հազիվ թե «Ժառանգությունը» լուրջ դեր է խաղում որոշումների ընդունման մեջ¤, բայց ընդհանուր հայտարարի չեն եկել: ԲՀԿ քաղխորհրդի որոշումն այսկերպ հրապարակելը ՀԱԿ-ի համար տհաճ անակնկալ էր, այնքան տհաճ, որ չզսպեց դժգոհությունը: Ասել, որ ձևաչափը վերջնականապես պառակտվել է, շուտ է, կան տարաձայնություններ, և կա իշխանության շատ ավելի մեծ ազդեցությունը ԲՀԿ-ի վրա, քան ունի ՀԱԿ-ը:
-Եթե խաղը դրսի համար էր, դրսում այնքան միամի՞տ են, որ չհասկանան՝ ՀՀԿ-ն խնդիր դրեց, նույն մեխանիզմով ԲՀԿ-ից ոչ պակաս թվով հանրահավաքներ կանի: Դա համաժողովրդական աջակցության ցուցանիշ չէ՞: Ի՞նչ են ուզում դրսից: Կրե՞մլը որոշի՝ ով է լինելու Հայաստանի հաջորդ նախագահը:
-Խնդիրը Մոսկվայում կամ Վաշինգտոնում նկատված լինելը չէ, պարզապես փաստելն է՝ մենք կանք, մենք ռեսուրս ունենք և նույնիսկ ֆինանսական առումով ինքնաբավ ենք: Կրեմլի համար իդեալական իրավիճակ է, երբ թե՛ գործող իշխանությունը, թե՛ պոտենցիալ ընդդիմությունը վերահսկելի են: Ինչո՞ւ ոչ, անհրաժեշտության դեպքում միմյանց դեմ կօգտագործի՝ դամոկլյան սրի պես:
-Ո՞Ւր մնաց հայրենասիրությունը, ո՞ւր մնաց տնտեսության դիվերսիֆիկացումը, ո՞ւր մնաց Հայաստանի անկախությունը, ո՞ւր մնաց ազգային անվտանգությունը: Ապրիորի գաղափարնե՞ր են:
-Ես չեմ ուզում բարոյախոսության դաշտ մտնենք:
-Ոչ էլ ես եմ ուզում, հենց սա է օրվա խնդիրը, որովհետև եթե չունես դա, ունես արտագաղթ, ունես վտանգվող սահման, ունես տնտեսական աճի զրո հեռանկար:
-Համաձայն եմ, ամենևին էլ նորություն չէ, որ Հայաստանում քաղաքական դաշտը ի սկզբանե գրեթե գաղափարազուրկ էր: Գաղափարական դաշտ գոյություն չունի, կա իրավիճակային դաշտ: Դա է Հայաստանի real politic-ը, ունենք՝ ինչ ունենք: Ձեր նշած բարձր մատերիաները մեր real politic-ում բացակայում են: Ես հեռու եմ այն մտքից, որ եթե սերտ համագործակցում ես որևէ աշխարհաքաղաքական միավորման հետ, քո անկախությունը սահմանափակվում է: Ամեն ինչ չափ ու սահման ունի: Մեզ մոտ դրսից կախումը շատ է, և քաղաքական դաշտը դա լավ հասկանալով, իր ծրագրերում շատ ավելի մեծ տեղ է տալիս, թե ինչ կմտածեն Վաշինգտոնում, Բրյուսելում ու Մոսկվայում:
-Քանի՞ սերունդ պիտի փոխվի, որ Հայաստանում ընկալվի՝ դրսի միջամտությունը՝ ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի, ԵՄ-ի, ով էլ լինի, տրոյական ձի է՝ նրանք ներկայացնում ու պաշտպանում են իրենց շահերը՝ մեր հաշվին:
-Այնքան, քանի դեռ հասարակությունն իր պրոբլեմների լուծումը տեսնում է երկրից հեռանալով, ոչ թե ներսում լուծելով հարցերը: Այսօր իշխող մենթալիտետը դա է՝ վա՞տ կլինի՝ կթողնենք, կգնանք: Ոչ ոք չի մտածում՝ վա՞տ է, իշխանությունը ամեն գնով փոխենք, որ լավ լինի: Ո՞վ պիտի մեր փոխարեն դա անի: Բրյուսե՞լը, Մոսկվա՞ն: Թե՞ ԱՄՆ-ը: Գերտերություններն ունեն իրենց աշխարհաքաղաքական շահերը. մի օր կարող է շահավետ լինել ուժեղ Հայաստանը, մի օր՝ հպատակ, մի օր էլ՝ Հայաստան չլինելը: Քաղաքականության սուբյեկտը՝ ժողովուրդը, այսօր հիմնականում անտարբեր է:
-Անտարբեր է նյութակա՞ն պայմաններից ելնելով, թե՞ մենթալ խնդիր է:
-Կարծում եմ՝ նախ և առաջ մենթալ: Շատ ենք ասում՝ մենթալ պրոբլեմներ ունենք, որովհետև դարերով պետականություն չենք ունեցել, ու պետականության արժեքը ժողովուրդը չի զգում հիմնականում, արժեք ու ելակետ չի համարում: Մեր ելակետը մեկն է՝ ա՞յս միություն մտնենք, մեզ լավ կպահեն, թե՞ այն: ԱՄՆ-ի կազմի մեջ մտնենք, մեզ կպահե՞ն, թե՞ ՌԴ սուբյեկտ դառնանք: Ռուսաստանը, որ պետականության պրոբլեմ չի ունեցել և համարյա միշտ կայսրություն է եղել, մեծապետական գենն է զարգացրել: Երբ չափից շատ են ճնշում, այդ գենն արթնանում է: Այդպես է նաև գերմանացիների մոտ: Այսօր Արևմուտքի գլխավոր պրոբլեմը դա է՝ չի հասկանում Ռուսաստանի ու ռուս ժողովրդի մենթալիտետը, նրանք համարում են, որ եթե սառը պատերազմում հաղթել են, ուրեմն այդ միավորն այլևս չկա, ուստի անցան «կարմիր գծերն» ու արթնացրին խորախորհուրդ ռուսական հոգին: Հետևանքը՝ պատժամիջոցներ են սահմանում, բայց Պուտինի վարկանիշը 85 %-ից չի իջնում, պատժամիջոցները խստացնում են, Պուտինը Վալդայում ավելի կոշտ ճառ է ասում: Ըստ ամենայնի, հայերի պետականության գենը խոր թմբիրի մեջ է և հազվադեպ է արթնանում: Ի՞նչ կլիներ, եթե մեր նկատմամբ պատժամիջոցներ սահմանվեին, նույնիսկ ակնարկվեին, հակված եմ մտածել, որ դիմադրելու փոխարեն, ավելի շատ էին հեռանալու: Մենթալիտետը, ոգին, նպատակը՝ սա է վճռորոշը: Հայաստանում եթե նախկինների և այսօրվա նախագահական եռյակի համակարգից դուրս նոր ընդդիմություն պիտի լինի, ամենայն հավանականությամբ, վերստին դրսի միջամտությամբ պիտի ձևավորվի, առայժմ պրակտիկան ցույց է տալիս, որ մենք չենք կարողանում եռյակից դուրս ուժ ձևավորել:
-Արտաքին թշնամի՞ է պետք, որ թմբիրի մեջ գտնվող գենը արթնանա:
-Ինձ թվում է, հայկական մենթալիտետը մի քիչ իռացիոնալ է, ոչ միշտ է կանխատեսելի, թե որ խնդիրը կարող է արթնացնել պետականության ու սուվերենության գենը: Գազի գինն է բարձրացել, հացի՝ ոչինչ, սոցիալական խնդիրը չի աշխատում, բայց կարող է լինել լեզվի խնդիր, որը թվում է՝ սոված ժողովրդի համար կարևոր չէ, որն ալիք կբարձրացնի: Ցանկացած իրավիճակ կարող է բողոքական շարժման դրդիչ դառնալ՝ ելնելով իռացիոնալ մտածողությունից: ՈՒ տևական դեպրեսիայից:
-Լավ, ռացիոնալ ու իռացիոնալ բոլոր շերտերը համադրելով՝ նոր տարում հնարավոր համարո՞ւմ եք որևէ փոփոխություն, թեկուզ ներիշխանական, ելնելով տնտեսական վիճակից:
-Որևէ գործընթացի կատալիզատոր, իմ կարծիքով, կարող են դառնալ սահմանադրական փոփոխությունները՝ հրահրելով ինչ-որ զարգացումներ, մնացած գործոնները վճռորոշ չեն: Ի վերջո, մենք ունեցել ենք վեց տարվա վարչապետ, ում օրոք տնտեսությունը անդունդում է եղել, բայց դա ամեն տարի վարչապետի փոփոխություն չի բերել: Տնտեսության վիճակը քաղաքական գործընթացներում մեզ մոտ, որքան էլ զարմանալի է, դոմինանտ չէ: Սահմանադրական փոփոխությունները, որ իշխանության մի հատվածի համար կարող են վտանգ պարունակել, այդ հատվածին կստիպեն շարունակել պայքարը, բայց այլ կերպ: Հանրահավաքում ինչ կարող էր՝ ասվել է, ավելին ոչ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, ոչ Գագիկ Ծառուկյանը չեն ասելու: Իշխանությունը բանակցության նոր օրակարգ ձևավորեց և երկխոսության պատրաստակամություն հայտնեց և, կարծում եմ, համաժողովրդական շարժման ալիքը կգերադասի գնալ այդ ուղղությամբ: Ի վերջո, հնարավոր է, որ սահմանադրական բարեփոխումը նախաձեռնած իշխանությունը Ռուսաստանի հետ հարցը չէր համաձայնեցրել, և ռուսներն ակտիվացրին իրենց ընդդիմադիր բլոկը, իշխանությունները մնացած ժամանակում կհասցնեն հարցը պարզաբանել, իսկ ռուսները ԲՀԿ-ին կբացատրեն, որ «վատ շրջապատ» է ընկել:

Զրույցը`
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ